Đặc Khu Phú Quốc
Giới thiệu
Phú Quốc – hòn đảo lớn nhất của Việt Nam, nằm giữa vùng biển xanh thẳm phía Tây Nam của Tổ quốc, từ lâu đã được mệnh danh là “Đảo ngọc” bởi vẻ đẹp thiên nhiên kỳ vĩ, đa dạng sinh học phong phú và tiềm năng phát triển vượt bậc. Phú Quốc sở hữu những bãi biển cát trắng mịn, nước biển trong vắt, rừng nguyên sinh bạt ngàn, và còn là nơi lưu giữ nhiều dấu ấn văn hóa – lịch sử quan trọng của dân tộc.
Với vị trí địa lý chiến lược, tiềm năng du lịch đẳng cấp quốc tế và bản sắc văn hóa đặc trưng, Phú Quốc đang ngày càng khẳng định vai trò là một trong những trung tâm động lực của vùng biển đảo phía Nam Việt Nam.
- Tổng diện tích: 589,27 km²
- Dân số: 294.419 người
Lịch sử hình thành và phát triển
Phú Quốc có dấu tích cư trú từ thế kỷ V TCN, gắn với văn hóa Óc Eo cổ. Đến thế kỷ XVII, Mạc Cửu khai phá vùng đất này, lập nên các thương cảng ven biển và sáp nhập Phú Quốc vào lãnh thổ chúa Nguyễn. Từ đó, đảo dần trở thành vùng đất trù phú, được quản lý bởi dòng họ Mạc trong nhiều thế kỷ.
Thời Pháp thuộc, Phú Quốc là đại lý hành chính, sau đó nhiều lần đổi tên và phân chia lại đơn vị hành chính. Từ sau 1975 đến nay, đảo trải qua nhiều đợt phát triển mạnh mẽ, đặc biệt được công nhận là đô thị loại I năm 2025 đánh dấu bước ngoặt mới trong tiến trình hiện đại hóa và hội nhập.
Điều kiện tự nhiên và khí hậu
Phú Quốc có diện tích hơn 589 km², nằm cách Rạch Giá 120km và Hà Tiên 45km. Địa hình đảo chính kéo dài 49km từ Bắc xuống Nam với 99 ngọn núi đồi. Vùng biển quanh đảo gồm 22 hòn đảo lớn nhỏ, nổi bật là quần đảo An Thới. Địa chất chủ yếu là đá trầm tích Mesozoi và Kainozoi, tạo nên địa hình phong phú và cảnh quan đa dạng.
Khí hậu mang tính nhiệt đới gió mùa, chia 2 mùa rõ rệt:
- Mùa khô (cuối tháng 10 – tháng 4): trời nắng nhiều, nhiệt độ lên đến 35°C.
- Mùa mưa (tháng 5 – đầu tháng 10): độ ẩm cao 85–90%, chịu ảnh hưởng gió mùa Tây Nam.
Kinh tế và xã hội
Theo Nghị quyết số 1654/NQ-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Phú Quốc đã trở thành một trong đặc khu của tỉnh An Giang (cùng với Kiên Hải và Thổ Châu) sau sắp xếp đơn vị hành chính.
Kinh tế địa phương phát triển mạnh với du lịch, thương mại – dịch vụ, nông nghiệp và ngư nghiệp. Hồ tiêu Phú Quốc là đặc sản nổi tiếng, được trồng chủ yếu tại các xã Cửa Dương, Cửa Cạn, Dương Tơ. Ngành sản xuất nước mắm truyền thống – đặc biệt là nước mắm Phú Quốc với hương vị đặc trưng và danh tiếng vươn xa, là sinh kế của nhiều hộ dân mang giá trị xuất khẩu, góp phần khẳng định thương hiệu Việt trên thị trường quốc tế.
Văn hóa và du lịch
Văn hóa
Phú Quốc là nơi đa dạng tôn giáo: Phật giáo, Công giáo và Cao Đài cùng hiện diện. Các ngôi chùa như Sùng Hưng, Sư Muôn, hay nhà thờ An Thới là những địa điểm tín ngưỡng lâu đời. Đây cũng là nơi phát tích của đạo Cao Đài với hai Thánh thất lớn tại Dương Đông.
Du lịch
Đảo Phú Quốc là trung tâm du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng hàng đầu Việt Nam, được UNESCO công nhận là một phần của Khu dự trữ sinh quyển thế giới. Với những điểm nổi bật gồm:
- Bãi biển và đảo: Bãi Sao, Bãi Khem, Bãi Dài, Bãi Trường, Hòn Thơm, Hòn Mây Rút, Hòn Dừa, Hòn Xưởng...
- Danh thắng và di tích: Dinh Cậu, Suối Tranh, Nhà tù Phú Quốc.
- Khu giải trí: VinWonders, Vinpearl Safari, Cáp treo Hòn Thơm (cáp treo vượt biển dài nhất thế giới).
- Ẩm thực & đặc sản: Nước mắm Phú Quốc, rượu sim, còi biên mai, cá trích, nấm tràm, khô cá thiều...
Hệ thống giao thông kết nối thuận tiện bằng sân bay quốc tế Phú Quốc, tàu cao tốc từ Hà Tiên và Rạch Giá, tạo điều kiện cho khách du lịch dễ dàng tiếp cận.
Tổng kết
Phú Quốc không chỉ là “hòn ngọc” giữa vịnh Thái Lan mà còn là vùng đất hội tụ giá trị lịch sử – tự nhiên – văn hóa và tiềm năng phát triển đặc biệt. Từ một vùng đất hoang sơ, nơi đây đã vươn mình trở thành trung tâm du lịch – kinh tế nổi bật của Việt Nam, đóng vai trò lớn trong bản đồ phát triển du lịch quốc gia.
Trong tương lai, Đảo ngọc Phú Quốc chắc chắn sẽ tiếp tục là điểm sáng không thể thiếu của Việt Nam trên bản đồ quốc tế.
